Powszechne udostępnianie i wymiana między podmiotami leczniczymi Elektronicznej Dokumentacji Medycznej (EDM) jest jedną z najważniejszych cyfrowych rewolucji planowanych przez Ministerstwo Zdrowia na 2021 rok. Czy tak wyczekiwane zmiany na pewno nadejdą już w lipcu? Andrzej Cisło, wiceprezes Naczelnej Izby Lekarskiej, w piśmie do wiceminister zdrowia odpowiedzialnej za informatyzację – Anny Goławskiej, zgłosił swoje wątpliwości co do zakładanego terminu wdrożenia kolejnego etapu cyfryzacji placówek oraz gabinetów lekarskich.
Jakie dokumenty medyczne będą wymieniane między placówkami medycznymi i gabinetami?
Choć ustawa z dnia 28 kwietnia 2011r. o systemie informacji (Dz.U. 2020 r., poz. 702, z późn.zm.) ze sporym wyprzedzeniem precyzyjnie określiła dokumentację wchodzącą w skład historii leczenia danego pacjenta, to nie każdy podmiot leczniczy jest przygotowany do wymiany danych w EDM. Zanim przejdziemy do wyjaśniania wątpliwości NIL, określmy czym są zdarzenia medyczne i do jakich danych będą miały wgląd upoważnione instytucje.
Zdarzenia medyczne, to świadczenia zdrowotne zdefiniowane w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jako:
“działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania”.
Ogólne kategorie danych zdarzeń medycznych obejmują:
- dane usługodawcy;
- dane usługobiorcy;
- dane identyfikujące świadczenie zdrowotne;
- dane miejsca udzielenia świadczenia zdrowotnego;
- dane pracownika medycznego udzielającego świadczenia zdrowotnego.
Ze względu na specyfikę, świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki oraz położne będą podlegały szczególnym zasadom raportowania danych. W przypadku lekarzy POZ, do systemu SIM mają trafiać wyłącznie informacje o dacie dziennej rozpoczęcia udzielania świadczenia zdrowotnego oraz o kodzie świadczenia powiązanym z funkcją ochrony zdrowia oraz kodem jednostki statystycznej, a w przypadku porady – dodatkowo do kodu przyczyny głównej. W przypadku pielęgniarek oraz położnych usługodawca przekazuje do SIM dane z wizyty patronażowej.
Jak będzie działać system wymiany danych EDM?
Centrum e-Zdrowia już w lipcu bieżącego roku ma umożliwić wymianę informacji zawartych w Elektronicznej Dokumentacji Medycznej. Zdarzenia medyczne mają być wymieniane między Systemem Informacji Medycznej (system teleinformatyczny służący przetwarzaniu udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeń opieki zdrowotnej, w skrócie SIM), a Centralnym Wykazem Usługobiorców i Centralnym Wykazem Pracowników Medycznych.
Docelowo wszystkie zdarzenia medyczne – informacje o rozpoznanej jednostce chorobowej oraz wykonanych procedurach – będą trafiać do centralnego banku danych medycznych (repozytorium). W ten sposób inny usługodawca lub upoważniona instytucja będzie mogła pobrać z SIM dokumentację medyczną w postaci elektronicznej niezbędną do prowadzenia diagnostyki lub leczenia oraz rozliczeń świadczeń opieki zdrowotnej.
Prawidłowa integracja między placówkami medycznymi a systemami centralnymi (platformą P1) powinna zapewnić bezpieczne gromadzenie i przetwarzanie danych wrażliwych oraz szybki, całodobowy dostęp do danych pacjentów.
Wymiana dokumentów medycznych w formie elektronicznej pomiędzy placówkami nie wejdzie w życie 1 lipca 2021?
Na stronie internetowej Naczelnej Izby Lekarskiej zostało udostępnione pismo zatytułowane Raportowanie zdarzeń med. i wymiana EDM. Jest ono sygnowane nazwiskiem Andrzeja Cisło, wiceprezesa Naczelnej Rady Lekarskiej, a kierowane do Anny Goławskiej, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia. Już na samym wstępie możemy przeczytać o wątpliwościach NIL w sprawie lipcowego terminu rozpoczęcia wymiany dokumentacji medycznej pomiędzy placówkami:
“Z rozeznania dokonanego nawet naszym własnym staraniem wynika, że nie wszystkie dokumenty EDM mają we wszystkich aplikacjach zaimplementowane szablony. Z listów nadsyłanych do NRL w tej sprawie, jak też z opinii, jakie płyną z okręgowych izb lekarskich wnioskować można, że prowadzący podmioty i praktyki mają świadomość nadchodzącej „nowej ery” w prowadzeniu dokumentacji, jednak na plan pierwszy obecnie wybija się przetrwanie ich placówek w obliczu pandemii. Spadek liczby pacjentów, zagrożenie zarażeniem (szczególnie w obliczu znacznie gorszego przebiegu choroby w porównaniu do stanu sprzed roku), rosnące koszty utrzymania placówki – to wszystko wpływa na oczekiwanie, że Ministerstwo Zdrowia uaktualni kalendarz reformy cyfryzacyjnej do obecnej sytuacji”.
Jednak nie tylko pandemia oraz brak gotowości niektórych podmiotów leczniczych stoi na drodze dalszej cyfryzacji ochrony zdrowotnej w Polsce. Okazuje się, że sukces tego rozwiązania jest zagrożony ze względu na brak modułu pozwalającego udzielać zgód RODO na udostępnianie dokumentacji medycznej innym placówkom lub umożliwiającego wgląd do rejestru zdarzeń medycznych bezpośrednio podczas wizyty lekarskiej. Jeżeli będzie można tego dokonywać wyłącznie za pomocą autoryzacji globalnych w Rejestrze Zgód SIM (poprzez konta bankowe lub uzupełnianie profili IKP w POZ), to zdecydować się może na to niewielki procent pacjentów.
NIL zwraca również uwagę na niezadowalające dofinansowanie zakupu sprzętu i oprogramowania, dedykowanego wyłącznie podmiotom Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Dr Andrzej Cisło apeluje, aby w Planie Odbudowy i Zwiększenia Odporności znalazło się miejsce dla szerokiego grona usługodawców. W piśmie możemy przeczytać, że do planowanej zmiany mogą się dostosować wyłącznie usługodawcy, którzy oparli swoje systemy teleinformatyczne o chmurę, co stanowi mniejszość programów wykorzystywanych w placówkach medycznych.
W piśmie nie pada żadna konkretna propozycja nowego terminu wdrożenia wymiany dokumentów medycznych między podmiotami, jednak niektórzy specjaliści sugerują przesunięcie go na grudzień 2021 roku.
Czy Twoja placówka medyczna jest przygotowana na wymianę danych w EDM?
Jak widać, ilość danych przekazywanych do Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych oraz nieelastyczny system udzielania zgody na udostępnienie dokumentacji medycznej i danych z rejestru zdarzeń medycznych, mogą sprawić kłopoty zarówno pacjentom, jak i podmiotom leczniczym.
Nie należy się jednak zniechęcać. Globalne gromadzenie, przetwarzanie i dzielenie się danymi w perspektywie rozwoju ochrony zdrowia pozwoli na szczegółowy wgląd w historię leczenia pacjenta, co przełoży się na znaczącą poprawę jakości świadczonych usług oraz komfort pracy w jednostkach medycznych.
Jak sprawić, by wdrożenie raportowania zdarzeń medycznych nie obciążało pracowników? Przede wszystkim należy wybrać system teleinformatyczny oparty na chmurze i tym samym uzyskać pewność, że wszelkie zmiany techniczne oraz prawne pozostaną po stronie deweloperów oprogramowania.
Dzięki oparciu o chmurę program medyczny Aurero jest nieprzerwanie rozwijany. Aktualizacje są dokonywane automatycznie, bez konieczności angażowania pracowników lub kontaktowania się z pomocą techniczną. Nasi użytkownicy nie muszą się martwić o implementację wymiany danych w EDM oraz o to, czy nastąpi ona 1 lipca 2021 czy raczej dopiero w grudniu. Są już na nią przygotowani. Tak jak na wszystkie inne duże zmiany, które przyniesie przyszłość, a które nie powinny być dla nich zmartwieniem, lecz szansą na usprawnienie własnej pracy.
